Karta Polaka to dokument potwierdzający przynależność do Narodu Polskiego. Posiadaczowi Karty przysługują uprawnienia wynikające z ustawy o Karcie Polaka, uchwalonej przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 7 września 2007 roku.
Otrzymanie Karty Polaka nie oznacza przyznania obywatelstwa polskiego, przyznania prawa do osiedlania się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ani prawa przekraczania bez wizy granic Rzeczypospolitej Polskiej.
Karta Polaka może zostać przyznana osobie, która:
- posługuje się językiem polskim (w stopniu co najmniej podstawowym) oraz zna i kultywuje polskie tradycje i zwyczaje,
- w obecności konsula Rzeczpospolitej Polskiej lub upoważnionego pracownika uprawnionej organizacji, złoży pisemną deklarację przynależności do Narodu Polskiego,
- wykazuje, że posiadała polskie obywatelstwo lub jest polskiego pochodzenia lub jedno z rodziców lub dziadków albo dwoje pradziadków posiadało obywatelstwo polskie lub było polskiego pochodzenia.
O przyznanie Karty Polaka nie może wystąpić osoba, która:
- posiada aktualnie obywatelstwo polskie,
- posiada zezwolenie na stały pobyt na terenie Polski,
- repatriowała się lub była repatriowana albo jej wstępni repatriowali się lub zostali repatriowani z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, na podstawie umów repatriacyjnych zawartych w latach 1944–1957 przez Rzeczpospolitą Polską albo przez Polską Rzeczpospolitą Ludową z Białoruską Socjalistyczną Republiką Radziecką, Ukraińską Socjalistyczną Republiką Radziecką, Litewską Socjalistyczną Republiką Radziecką i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, do jednego z państw będących stroną tych umów,
- posiada, w dniu złożenia wniosku o wydanie Karty Polaka, obywatelstwo Republiki Armenii, Republiki Azerbejdżańskiej, Republiki Białoruś, Republiki Estońskiej, Gruzji, Republiki Kazachstanu, Republiki Kirgiskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Mołdowy, Federacji Rosyjskiej, Republiki Tadżykistanu, Turkmenistanu, Ukrainy lub Republiki Uzbekistanu albo posiada w jednym z tych państw status bezpaństwowca.
Osoba, która chce otrzymać Kartę Polaka powinna zgłosić się z wypełnionym wnioskiem do konsula właściwego ze względu na miejsce stałego zamieszkania – zazwyczaj jest to miejsce, gdzie dana osoba jest zameldowana w swoim państwie. Jeśli wnioskodawca na stałe mieszka na terenie innego państwa niż to, którego jest obywatelem, może zgłosić się do polskiego konsula w miejscu swojego pobytu. Wzory wniosków można pobrać ze strony internetowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych (link dostępna na dole strony).
Posiadacz Karty Polaka:
- zwolniony jest z opłaty za przyjęcie i rozpatrzenie wniosku o wydanie polskiej wizy krajowej;
- zwolniony jest z opłaty konsularnej za przyjęcie i rozpatrzenie wniosku o nadanie obywatelstwa polskiego;
- zwolniony za rozpatrzenie i wydanie zezwolenia na pobyt stały;
- ma prawo do świadczenia pieniężnego na częściowe pokrycie kosztów zagospodarowania i bieżącego utrzymania w Polsce, w przypadku złożenia wniosku o pobyt stały w Polsce (szczegóły w zakładce Osiedlenie w Polsce);
- ma pierwszeństwo przy ubieganiu się o pomoc finansową przeznaczoną na wspieranie Polaków za granicą;
- ma prawo do pomocy konsula, w ramach jego kompetencji i z zastosowaniem i poszanowaniem zwyczajów i prawa międzynarodowego, w sytuacji zagrożenia życia lub bezpieczeństwa;
- nie musi posiadać dodatkowych zezwoleń na pracę w Polsce oraz na podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej;
- ma prawo odbywania w Polsce studiów, studiów doktoranckich oraz innych form kształcenia, uczestniczenia w badaniach naukowych i pracach rozwojowych zgodnie z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym i ustawa o systemie oświaty;
- ma prawo do korzystania w Polsce ze świadczeń opieki zdrowotnej w nagłych stanach, chyba że umowa międzynarodowa przewiduje zasady bardziej korzystne;
- ma prawo do ulgi 37% przy przejazdach w Polsce w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych, na podstawie biletów jednorazowych;
- ma prawo bezpłatnego wstępu do wybranych muzeów państwowych w Polsce.
Przyznanie świadczenia pieniężnego dla posiadaczy Karty Polaka osiedlających się w Rzeczypospolitej Polskiej na częściowe pokrycie kosztów zagospodarowania i bieżącego utrzymania w Rzeczypospolitej Polskiej odbywa się w trybie decyzji administracyjnej wydanej przez Wojewodę Małopolskiego na podstawie wniosku posiadacza Karty Polaka.
Posiadaczowi Karty Polaka, na jego wniosek, może być przyznane świadczenie pieniężne na okres do 9 miesięcy.
Wniosek o przyznanie świadczenia pieniężnego składa się do wojewody, do którego został złożony wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt stały. Pierwszy wniosek o przyznanie świadczenia pieniężnego składa się w terminie do 3 miesięcy od daty złożenia wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt stały. Wniosek złożony po upływie tego terminu pozostawia się bez rozpoznania. Kolejny wniosek o świadczenie pieniężne złożony przez osobę, której przyznano świadczenie pieniężne w łącznym wymiarze 9 miesięcy, pozostawia się bez rozpoznania.
Świadczenie pieniężne ustala się w kwocie stanowiącej:
1. w okresie pierwszych 3 miesięcy – równowartość 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w roku złożenia wniosku o przyznanie świadczenia pieniężnego – na wnioskodawcę i jego małżonka oraz równowartość 50% tej kwoty na każde małoletnie dziecko pozostające pod władzą rodzicielską wnioskodawcy lub jego małżonka
2. w okresie od 4. do 9. miesiąca – odpowiednio 60% kwot określonych w pkt 1.
- Przy ustalaniu wysokości świadczenia pieniężnego uwzględnia się wyłącznie członków rodziny wnioskodawcy – małżonka i małoletnie dzieci pozostające pod ich władzą rodzicielską, którzy przebywają razem z nim na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
- Świadczenie będzie przysługiwało Cudzoziemcowi, który posiada Kartę Polaka i złoży wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt stały po dniu 1 stycznia 2017r.
- Świadczenie pieniężne nie przysługuje osobie, która została objęta tym świadczeniem jako członek rodziny wnioskodawcy, a następnie złożyła wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt stały.
- Wypłaty świadczenia pieniężnego dokonuje w okresach miesięcznych starosta wskazany przez wojewodę w decyzji przyznającej świadczenie pieniężne jako właściwy ze względu na miejsce pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osoby uprawnionej do świadczenia pieniężnego.
- W przypadku zmiany miejsca pobytu przez wnioskodawcę lub członków rodziny określonych w art. 8c ust. 1 pkt 1 na inne znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, właściwy do wypłaty świadczenia pozostaje starosta wskazany przez wojewodę w decyzji o przyznaniu świadczenia pieniężnego
- W przypadku wydania decyzji o odmowie udzielenia zezwolenia na pobyt stały następuje z mocy prawa zawieszenie wypłaty świadczenia pieniężnego.
- W przypadku, gdy decyzja o odmowie udzielenia zezwolenia na pobyt stały stanie się ostateczna następuje z mocy prawa utrata świadczenia pieniężnego.
- Świadczenia pieniężnego nie wlicza się do dochodu, o którym mowa w art. 8 ust. 3 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej.
Z ww. decyzją należy zwrócić się do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Oświęcimiu, ponieważ wypłaty świadczenia pieniężnego dokonuje w okresach miesięcznych Starosta Oświęcimski (za pośrednictwem Centrum), czyli wskazany przez Wojewodę w decyzji przyznającej świadczenie pieniężne jako właściwy ze względu na miejsce pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osoby uprawnionej do świadczenia pieniężnego. Świadczenie wypłacane jest do 10. dnia każdego miesiąca.
Szczegółowe informacje dostępne są na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego oraz w siedzibie Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Oświęcimiu, przy ul. Bema 4 – tel. (33) 842 23 29 wew. 108.